Interview met Annemarie en Remko
“We zijn altijd al zuinig met energie omgegaan. Dat zit hem in de kleine dingen.”
Annemarie en Remko wonen met hun dochter in een jaren 30 woning in de Zwolsewijk.
Hebben jullie je tuin vergroend?
Annemarie: “Toen we hier zeven jaar geleden kwamen wonen, waren beide tuintjes compleet bestraat. We noemden het onze parkeerplaats; snikheet in de zomer natuurlijk. Die hebben we snel vergroend. We werkten beiden in de culturele sector. Dat kwam tijdens de coronaperiode volledig op zijn gat te liggen. We hadden niets te doen en toen zijn we zelf een nieuw schuurtje gaan bouwen. We wilden er een groen dak op leggen. Hoe schuin mag een groen dak zijn? Precies op dat punt zijn we gaan zitten, omdat je er dan mooi op kijkt. Omdat dit kleine tuinen zijn, wilden we zoveel mogelijk tuin en zo weinig mogelijk schuur. Vervolgens hadden we de smaak te pakken en hebben we nog twee groene daken aan ons tuintje toegevoegd. Het grappige was dat meerdere buren het zagen en hetzelfde schuurtje wilden. Ze dachten: oh, een groen dakje kan dus ook schuin! Vanuit ons enthousiasme gingen we anderen helpen. Ze vroegen Remko en die klust nu nog steeds bij in tuinen hier in de buurt.”
"Ik denk dat die Pif isolatie in de vloer, in combinatie met de spouwmuurisolatie, echt het verschil hebben gemaakt in comfort. We hebben er ook ISDE-subsidie voor gekregen".
Remko: “Ik tuinier vooral bij bekenden en vrienden, eigenlijk hobbymatig. Ik vind het heel leuk om te doen. Op de meerdere daken hier om ons heen heb ik nu sedum gelegd. Het fijne aan een groen dak is dat je er verder niets meer mee hoeft. De vetplanten kunnen heel lang zonder water en houden veel water vast. En de plantjes blijven maar oppoppen. Af en toe gooi ik er nog een bloemenmixje op en that’s it. Ik kijk altijd eerst of het constructief kan. Bij alle buren heb ik maatwerk gedaan. Eerst leg ik er een soort waterreservoir met kuipjes op, en daarna een aardelaag. We merken echt een enorm verschil in biodiversiteit. Al die zoemende dieren, vogeltjes en vlinders, zo gezellig.”
Hoe hebben jullie je woning verduurzaamd?
Remko: “Toen we dit huis kochten, wisten we dat er nog veel aan moest gebeuren. Direct bij de verhuizing, begonnen we met alle gloeilampen te vervangen voor led, zelfs het inbouwspotje in de wc. Heel simpel. We hebben alle grote apparaten, zoals koelkast en wasmachine, omgewisseld voor de zuinigste variant. Tochtstrips bij ramen en deuren, een waterbesparende douchekop en radiatorfolie aangebracht. Net als een brievenbusborstel en een klep die echt dichtgaat. Kost een paar euro en het scheelt weer wind door je gang. Later hebben we onder de vloer luchtcompartimenten toe laten voegen. Pif isolatiefolie heette dat. Ik denk dat dat, in combinatie met de spouwmuurisolatie, echt het verschil hebben gemaakt in comfort. We hebben er ISDE-subsidie voor gekregen, dat krijg je als je twee maatregelen doet.”
Annemarie: “De spouwmuurisolatie is nog wel een verhaal op zich. We moesten spouwborstels plaatsen zodat het isolatiemateriaal niet naar de muren van de buren zou lekken. Die bleken best duur. Toen hebben we de buren maar gevraagd of zij ook niet wilden. Dan hadden we die borstels niet meer nodig. Ik ging langs de deuren met een berekening; met z’n allen kost het duidelijk minder. Het hele blok kon gewoon in 1 of 2 dagen aan alle kanten worden volgespoten. Wat bleek? Ze wilden allemaal meedoen.”
Remko: “We hebben ventilatieroosters laten plaatsen voor de frisse lucht. Vooral in de slaapkamers vinden we dat belangrijk. Het mantra is toch: isoleren is ventileren? Nu lucht het altijd door, ook als de ramen dicht staan. Maar sommige dingen moet je accepteren, het blijft een oud huis. We willen bijvoorbeeld niet naar kunststof kozijnen. Het is zonde om goede dingen weg te doen. Ook hebben we glas in lood, dat hoort gewoon bij dit huis. Daar lekt wel wat warmte weg. Naast duurzaam, willen we dat dit huis authentiek blijft. Esthetiek vinden we ook gewoon belangrijk.”
Annemarie: “Toen we zonnepanelen wilden, zijn we er helemaal ingedoken, bijvoorbeeld door een online informatiebijeenkomst van de gemeente te volgen. We hebben toen via via een mooi bedrijf in de Zandweerd gevonden dat alleen Europese materialen gebruikt. Het was een eerlijke en sympathieke man, niet iemand in pak. We spelen nu quitte, we gebruiken minder dan we opwekken. Dat voelt goed. Waarom te veel op je dak leggen?”
Remko: “Het lijkt me fijn om zelfvoorzienend te zijn. Ik zou het liefst een batterij in onze kelder hebben, dan kan ik zonnestroom in de avond gebruiken. Wie weet ooit.”

Wat doen jullie in het dagelijks leven om energie te besparen?
Annemarie: “We zijn altijd al zuinig met energie omgegaan. Het zit hem in de kleine dingen, die zijn zo normaal voor ons dat we er niet eens over nadenken. Zo hebben we één elektriciteitsschakelaar voor alle apparatuur in de woonkamer waarmee we alles in 1x uitzetten. We doen deuren dicht als we uit een ruimte gaan. En je hoeft niet 1 liter water te koken als je 1 kopje thee wil. Boven hebben we nooit een verwarming aan en gebruiken we een kruikje. Toen die overheidscampagne na de energiecrisis zei: ‘zet de knop op van 21 naar 19’ vonden we dat raar, dat deden wij altijd al. Op jaarbasis schelen al die ingrepen in de portemonnee. En het is toch zonde om al die stroom te verspillen?”
Remko: “Ik hoorde eens dat je het best de radiator in de gang ietsje aan moet zetten, niet uit. Dan bouw je een buffertje in de gang en is de overgang minder groot. Het schijnt dat als je de verwarming helemaal uitzet, de warmte sneller wegtrekt uit je woning wanneer de voordeur opengaat. Geen idee of het klopt, maar dat heb ik altijd onthouden. We zijn ook pragmatisch. Om de warmte in de zomer tegen te houden, hebben we zonwerende of verduisterende gordijnen gekocht. Van hitte binnen hebben we eigenlijk weinig last.”
Waarom vinden jullie het belangrijk om zuinig te leven?
Remko: “We zijn met zoveel mensen op deze aarde, de energiebronnen en materialen zijn niet oneindig. Waarom zouden we al die grondstoffen verbruiken als het niet nodig is? Die gedachte is eigenlijk de basis van alles wat we doen. Onze dochter is 9 en kent niet anders. Dan hoor ik haar zeggen: ‘ik zet even de douche uit bij het haren wassen’. We leggen haar uit dat het allemaal niet zo normaal is, met drinkwater je wc doorspoelen bijvoorbeeld. We leven in een veel te luxe land. Wat je kan doen om te minimaliseren, dat lijkt me niet meer dan normaal. We hebben maar één wereld en daar moet je voor zorgen. Het is al ellendig genoeg allemaal. Ik steek er mijn hand voor in het vuur dat ze geen afval op de grond gooit. Volgens mij gaat het om dat niveau. Je laat kinderen zien: afval scheiden doe je gewoon, daar hoef je het niet over te hebben.”
Annemarie: “We geven veel kleren weg en ze krijgt veel. Andere kinderen kunnen er nog blij mee zijn. Ik moest van haar laatst voor het eerst sokken stoppen. Ze begint óns nu op de vingers te tikken.”
Doe mee met een wijkactie!
Wil je, net als Annemarie en Remko, zo weinig mogelijk energie verbruiken?
Wat doen jullie zoal?
Annemarie: “Ik geloof dat je veel kan bereiken door een goed voorbeeld te geven. Vrienden van ons stonden sceptisch tegenover zonnepanelen, maar inmiddels hebben zij ze ook. Ik maak bewuste keuzes. Ik koop een Fairphone, omdat ik hoop dat andere merken na gaan denken over eerlijke productie. We kopen veel op Marktplaats en laten dingen repareren. We proberen minder plastic te gebruiken en minder vlees te eten. Zo hebben we een groenteabonnement bij een lokale teler en zitten we bij de Voedselcoöperatie Zandweerd. Dan ga ik met m’n dochter langs bij de boeren. Aan de andere kant hebben we wel een auto. Het gaat er niet om dat je alles helemaal milieuvriendelijk doet, maar dat je bewuste keuzes maakt.”
Wat zou je nog willen doen in huis?
Remko: “Ik zou wel zo’n warmtescan willen laten doen. Ik wil weten of we nu goed zitten na alles wat we hebben gedaan aan verduurzaming van onze woning. Ook willen we het plafond in de woonkamer gaan isoleren. Vanwege brandveiligheid, maar vooral vanwege geluid. Het is zo gehorig dat we door het plafond heen gesprekken kunnen voeren. En misschien helpt het ook wel voor de warmte. Mooi dat je met isolatie meerdere dingen kan bereiken. Ook zijn we al een tijd van plan om het regenwater af te koppelen. We hebben de materialen klaar staan.”
Annemarie: “We vragen ons ook wel eens af hoe we van het gas af kunnen gaan. Een warmtepomp heeft een flink prijskaartje en we weten niet of het rendabel genoeg is. Het warmtenet leek ons een interessante optie, maar helaas zitten wij niet in het aangewezen gebied. Dit zijn we dus nog een beetje aan het onderzoeken.”